Ël Salon d’ Onor a l’é tapà a festa :dontré fomne a son ancor lì a lustré e a anlié da bin le poltron-e cand ch’i rivoma, për temp, a speté Giròni (nòst Tarcisio Piacenza), Giromëtta (Gemma Pellegrino) e tuta la coalera ‘nmascrà : për prim a -i riva da Busca la cobia dla Bela Antiglia e sò Buscaja (Cristina e Dante),da nen confondi con Micon e Miconëtta coma ch’a në spiega, tra na bela sonada ‘d pifer e l’autra, Dante Bruno.
Tapà con fiòch e fërpe an sò costum gris-sënner, caussèt a righe bianche e vërde e tricòrn : ël color gris, an dis, a arcòrda pròpi lò ch’a-i restava dl’antica Antiglia (Busca) dòp che ij Sarasin a l’avìo brusala . . . lassandla “a busche e buscaje” (për lòn chiel a l’é Buscaja e chila la Bela Antiglia dij temp antich).
Tratan Giròmëtta e Giròni a son già ‘ndaje ëncontra festos, sonand e cantand la canson ëd Giandoja (chiel con la fisa e chila con ij ciochin).
Dòp pòche minute, a j’ariva dcò la sindachëssa Patrizia Manassero con l’assessora a la cultura Paola Olivero e parèj Giròni, tratan ch’a së speta ël Mòro e sò cortegi da Mondvì, a në spiega dcò chièl përché Giròni a ven considerà “fieul ëd Giandoja” : prima dël 1808, la mascra popolar dël Piemont a l’era pròpi Giròni (Gerolamo), un pajasso ch’a virava con sò carèt dij buratin tirà da ‘n borich (dagià ch’a l’avìa pì car porté ‘n gir ël bonimor, pitòst che travajé la campagna dij sò); ma ‘nt ël 1808 a venìa baratà con Giandòja, dagià che la polissìa a vusìa schivié chissà che iriverensa ‘nver al re ‘d Westfalia Girolamo.
Coni tutun a l’ha sempe continuà ‘l carlevé ‘d Giròni e Tarcisio a l’ha portà daspërtut sò costum për 40 agn, sonand e cantand con soa Gironëtta e argaland tanta alegrìa e bonimor a la popolassion dla Granda (e nen mach !).
Ma adess as sent un bracalèt ëd tamborn, na musica ‘d pifer e subijèt bin dësgagià ch’a ven su da lë scalon e . . . che spetacol !, vardie sì ch’a intro ‘l Mòro (Mario Bosia) con soa cort, la Bela Monregalèisa (Francesca Battaglia) e na coalera ‘d giovo, fije e fieuj bej e festiolant ch’a l’é na goj për j’euj e ‘l cheur : a saran pì ‘d 30 sicur, fiamengh anti j sò bej costum ëstorich dë vlù, bindej d’or, capej e giambele colorà da le tinte pì variegà !
Donca ij giovo a continuo a fé badìa për Carlevé ! Sòn a veul di che nen tut a l’é stèit campà ‘nt j’urtie,che’dcò lor a-i veulo bin a nòste costume, a nòsta stòria, ai sò bej pais . . .
Rëstoma tui ambajà e sensa paròle, ma continoma a canté con lor coma se për mascarìa ‘l passà a fuissa riva sì a l’improvista, fasand-ne senti ‘l calor pì viv ëd nòste leuve e ‘d nòsta gent pì svicia, cola dij giovo ‘d jer e d’ancheuj.
E viva ij giovo, alora . . . e nen mach a Carlevé !
La premiassion a l’é peui continuà con cant e sonaje tra na spiegassion e l’autra ( ël Mòro con sò martel ën man, col ch’a son-a la famosa ciòca a Mondvì, a l’ha spiegà dcò chiel ël Mòro dla tradission); la Manassero a l’ha lesù e consignà a Tarcisio (Giròni) la bergamin-a ch’a na premia ij 40 agn d’angage e a l’ha arseivù da Giròni e Giromëtta ël liber neuv nuviss dle mascre (omagi ëd Santino Puleo ‘d Loano realisà da l’ AMI, Associazione Maschere Internazionali) peui, an cantand, la bela coalera a l’é portasse ‘nt la sala dacant, prontà spress për ël riceviment final, al cant “dij fieuj ëd Giandoja na sola famija, ch’a-i pias aussé la doja, ch’a-i pias l’alegria [. . . ] alegher su cantoma, beivoma, crioma eviva eviva noi, eviva eviva noi. E tin tin tin beivoma dël bon vin [. . . ] e tin tin tin ch’as masso i sagrin !”
